Taş nedeniyle böbrek alınması gerekir mi?
Ülkemiz taş hastalığının sık görüldüğü bir coğrafyada bulunmaktadır. Genetik faktörler ve beslenme alışkanlıkları taş hastalığının sebepleri arasında öne çıkmaktadır. Çoğu taş hastası uygun tedavi edildiği zaman böbrek yetmezliği sorunu ile karşı karşıya kalmamakta. Ancak maalesef ülkemizde böbrek yetmezliklerinin üroloji kaynaklı sebeplerinden en önemlisi taş hastalığıdır. Böbreği taş ile tıkanıp fonksiyon göremez hale gelen ve enfeksiyonlara, ağrı, hipertansiyona sebep olan hastalarımızın böbreğini alma ameliyatı (basit nefrektomi) ülkemizde sık yapılmaktadır. Oysaki bu hastalar belli aralıklara kontrollerine gelip düzenli takip edilselerdi böbreklerini kaybetmeyeceklerdi. Normalde taş düşürme ve böbreğin taş ile tıkanması ağrılı bir durumdur ve hastalar genellikle acil servislere başvurur. Ancak nadir de olsa bazı hastalar böbreği tıkanmasına rağmen ağrı hissetmezler veya hissetse de ciddiye almazlar. Kobay hayvanlarında yapılan çalışmalarda böbrek kanalı bağlanıp, idrar akışı tamamen engellendikten yaklaşık 40 gün sonra böbreğin fonksiyonunu tamamen kaybettiği görülmüştür.
Basit nefrektomi böbreğinde kanser olmayan hastalarda böbreğin damarlarının ve idrar kanalının uygun yöntemle bağlanıp kesilerek böbreğin çıkarılmasıdır. Kanser nedeniyle yapılan işlem radikal nefrektomi olarak isimlendirilir ve böbreğin dışındaki yağ dokusu, lenf bezleri veya böbrek üstü bezi ve idrar kanalı da beraber çıkarılır. Bu ameliyatlar artık günümüzde kapalı yani laparoskopik veya robotik yolla yapılabilmektedir. Böbrek taşı nedeniyle böbreğin alındığı ameliyatlar cerrahi açıdan daha komplike ve komplikasyonları fazla ve riskli operasyonlardır. Taş nedeniyle tıkanan böbrekler normal böbreklerden çok daha büyüktür ve geçirilen iltihaplar nedeniyle etrafındaki doku ve organlara yapışıktır. Ayrıca bu hastalar daha önce genellikle ameliyat olmuştur ve bu durum da ameliyatı daha komplike hale getirir.
Günümüzde böbrek kanserli hastalarda bile böbreğin korunup yalnızca kanserli kısmın çıkarılması (parsiyel nefrektomi) yöntemi uygulanırken, taş ile tıkanan böbreğin fonksiyonunu kaybetmesi ve daha sonra bu böbreğin cerrahi ile çıkarılması beni derinden üzüyor. Sıkıntı çıkaran bir böbrekten hastayı kurtarmak güzel bir duygu ancak bu durumu çok daha önceden önlemek bizlerin de esas görevi olmalı. Hastalığa yakalanmadan hastalığı önlemek, hastalıkların tekrarının önüne geçecek tedbirlerin alınması ve bu konuda toplumu uyarmak, bilgilendirmek biz hekimlerin görevi.
Böbrek taşı olan hastalarımız lütfen ağrınız olmasa bile yılda en az bir kez hekiminize kontrole gidin. Günde 2.5 litre su için, tuzsuz beslenin ve daha fazla sebze-meyve tüketin. Ve son olarak fazla kilolarınızdan spor yaparak kurtulun.
