Kum dökme ile ilgili sık sorulan sorular ve halk arasında yanlış bilinenleri sizler için derledik.
Bira kum döker mi?
Küçük boyuttaki taşlar veya kristaller idrar ile birlikte kendiliğinden atılır. İdrar miktarını artıran, idrar söktürücü (diüretik) etkisi olan içecekler ve yiyeceklerin kum dökmeyi kolaylaştırdığı söylenir. Ancak suyun en sağlıklı içecek olduğu unutulmamalıdır.
Spor yapmak, ip atlamak kum dökmeye yararlı mıdır?
Böbrekten idrarla atılan kristaller ince idrar kanalından mesaneye doğru ilerler. Ayrıca spor yapmak, ip atlamak, en azından yürüyüş yapmak dahi taşın ilerleyişini hızlandırır. Ancak spor yaparken terlemeyle sıvı kaybettiğimiz için daha fazla su tüketmeyi unutmayalım. Aslında hareketli bir yaşam metabolizmamız için de yararlı olup böbrek taşının oluşumunu önleyici etkisi vardır.
Kaplıcalar-içmeler kum dökmeye yardımcı olur mu?
Sıcak gevşemeye sebep olur. Soğuk ise tam tersi spazmı artırır. İdrar kanalına düşen taş spazma ve böbrekte şişmeye sebep olduğu için soğuk spazmı artırarak ağrıya katkıda bulunur. Bu yönüyle sıcak su banyoları, kaplıcalar veya en azından ağrının olduğu yere sıcak su torbası koymak rahatlatır.
Kum dökenlerde bitkisel tedaviler uygulanabilir mi?
Kum dökenler için aktarlarda bir takım bitkiler, çaylar tavsiye edilmektedir. Gilaburu (Viburnum Opulus) meyvesinin suyu en sık halk arasında kum dökmek için kullanılan alternatif tedavi yöntemidir. Ayrıca yapılan yalnızca bir çalışma bu su içinde limon suyuna benzer sitrat olduğu gösterilmiştir. Bu çalışmanın bilimsel değeri düşük olup hastalar üzerinde kum dökmeye faydasının olduğu kanıtlanmamıştır. Unutulmamalıdır ki idrar kanalındaki 5mm’den küçük kristal veya taşların idrarla kendiliğinden düşme-atılma oranı %70-85’dir. Aslında hastalarımızın normal su içmeleri yeterlidir.
Taş düşüren hastalar cinsel hayatlarına devam edebilir mi? Cinsel aktivite zararlı mıdır?
Erkeklerde cinsel aktivite sırasında salgılanan bir madde penis kan damarlarını genişletir. Bu sırada idrar kanallarında da bir genişleme olur. Böylece kum dökme veya taş düşürme kolaylaşır. Kadınlarda bu konuda yapılmış bir araştırma ve net bilgi yoktur.
Prostat ilaçları kum dökmeye iyi gelir mi?
İdrar kanalına düşen taşların tedavisinde taşın idrar kanalından atılmasını kolaylaştırıcı tedavi (MET-Medical expulsive treatment) adını verdiğimiz bir takım ilaçlar kullanırız. Bu ilaçlardan en sık kullanılanı prostat tedavisinde kullanılan alfa-bloker denilen idrar yolu kanallarını genişleten ilaçlardır. Bu ilaçlar yalnızca idrar kesesinin boynunu genişletmekle kalmaz aynı zamanda böbrekten idrar kesesine uzanan idrar kanalının alt bölümünde de genişleme yapar. Bu etkisinden dolayı prostat ilaçları idrar kanalındaki taşı olan hastalarda kullanılmaktadır. Prostat ilaçları erkeklerde reçete edilmesine rağmen, bayanlarda da güvenle kullanılabilir. Son yıllarda yapılan araştırmalar bu ilaçların özellikle boyu 5 ile 10 mm arasındaki alt idrar kanalı taşlarında kullanılmasını tavsiye etmektedir. Bu ilaçları kullanan erkeklerde en sık karşılaştığımız yan etki cinsel ilişki sırasında meni yani spermlerin dışarı atılmayıp idrar kesesi içine geri kaçması (retrograd ejakulasyon) veya hiç atılmamasıdır. Bu yan etki geçici bir yan etki olup cinsel sağlığı olumsuz yönde etkilemez.
Hamilelikte kum dökme görülür mü?
Hamilelik süresince vücutta hormonal, metabolik ve anatomik değişiklikler olur. Bu değişiklikler böbrekte kristal oluşumunu artırır. İdrarla kalsiyum ve ürik asit atılımı artar. Anatomik olarak böbrekler ve idrar yollarında hormonların etkisiyle genişleme olur. Ayrıca anne rahminde büyüyen bebek idrar kanallarına özellikle sağ tarafa baskı yapar ve böbrekte şişmeye sebep olur. Bu dönemde anne ve bebeğe zararı dokunabilecek görüntüleme yöntemlerinden ve tedavilerden sakınmak gerekir.
Dr. A. Kadir Tepeler
Üroloji Doktoru / Ürolife Kliniği / Taşssız Hayat
